Vorige week vertelde ik over overgedragen angst. Angst uit je familiesysteem, waar je je vaak niet bewust van bent. Die wel pijnlijk aanwezig is, die je belemmert in je hele doen en laten, en die je vaak heel klein houdt. Je wilt er zo graag vanaf, je zoekt wanhopig naar de angel. Wat is de oorzaak van je angst? Als je die gevonden hebt, dan heb je er grip op en kun je er wat aan doen. Denk je. En soms is dat ook zo. Want wanneer je de angel gevonden hebt, zie je in wanneer je angst ontstaan is; wat je angst getriggerd heeft. Echter, bij overgedragen angst is dat vaak niet het geval. Die is namelijk feitelijk niet van jou, maar van je ouders of voorouders. Die zit in je systeem.
Ik vertelde vorige week ook over mijn eigen angst, die sterk verbonden was met mijn eigen familiesysteem. Eigenlijk was het de angst van mijn ouders en voorouders. Toen ik dat eenmaal inzag, heeft het toch nog een hele tijd geduurd voordat ik er echt vanaf was. Op de een of andere manier hield die angst me in haar greep. Het was alsof er een onzichtbare kracht werkzaam was, die me steeds weer terug op m’n plek zette. Wat ik ook probeerde. Positief denken, de angst negeren, me er dwars doorheen worstelen, noem maar op. Ook adviezen van hulpverleners waren niet opgewassen tegen die enorme kracht. Hun adviezen waren eerder onzinnige tips, die totaal niet aansloten bij die destructieve, negatieve energie die ik dagelijks ervaarde. Zij konden er feitelijk ook niets mee. En ik voelde me daardoor nog eenzamer en nog wanhopiger. Het was een gevoel van machteloosheid; alsof niets en niemand mij kon helpen. Ik voelde me een hopeloos geval, niets werkte voor mij.
Slachtoffer
Ik voelde me slachtoffer. En door me slachtoffer te voelen, máákte ik mezelf ook slachtoffer. Ik kan je vertellen dat er haast niets zó destructief is als slachtofferschap. Je geeft daarmee namelijk de regie uit handen. Je staat niet meer zelf aan het stuur, maar hebt de verantwoordelijkheid overgedragen aan anderen. Ook al wil je het niet, je doet het in feite wel. Doordat ik was gaan inzien dat het verleden van mijn ouders en voorouders zo’n impact hadden op wie ik was, gaf ik bovendien anderen de schuld. Niet direct natuurlijk, maar onbewust hield ik mijn hele familiesysteem verantwoordelijk voor mijn angsten. Mijn vader en zijn voorouders, die altijd de schijn hadden opgehouden en vanuit een enorme achterdocht hadden geleefd. Mijn Joodse grootouders van moeders kant, die in voortdurende angst hadden geleefd en uiteindelijk in Auschwitz werden vermoord. Al die shit droeg ik met me mee. En liet ik het ook allemaal toe. Ik was immers slachtoffer, dus wat kon ik eraan doen?
Op een gegeven moment ben ik gaan inzien dat ik, door die slachtofferrol, dat hopeloze gevoel en die constante negatieve gedachten, m’n angst zelf in stand hield. Dat ik me afhankelijk had gemaakt van anderen: zogenaamde “professionals”, therapeuten, coaches, noem maar op. En natuurlijk van de mensen om me heen. Dat inzicht was de eerste stap naar echte verandering. Niet dat ik toen meteen van mijn angsten verlost was, zeker niet. Maar ik had wel een ‘tool’ in handen waarmee ik de tegenactie kon inzetten, zeg maar. Ik stond nu zelf aan het stuur. In plaats van me steeds te laten overweldigen door die destructieve kracht waar ik aanvankelijk geen vat op dacht te hebben, kon ik er nu weerstand aan bieden.
