Herken je dit? Je hebt een baan, doet je werk goed, je baas is tevreden over je. Of: je bent goed in atletiek, voetbal of dansen, en anderen kijken tegen je op. Of je hebt een andere hobby of kwaliteit – name it – waar anderen je vaak een compliment over geven. En toch twijfel je mega aan jezelf. Ook al zeggen anderen dat jij het prima doet, jij zelf hoort steeds dat stemmetje in je hoofd dat zegt dat het niet zo is. Je denkt: wanneer ontdekken ze dat ik eigenlijk helemaal niets kan?
Ik heb het zelf ook gehad. Ik had een verleden vol angst en depressie, en had 12 jaar onder een steen geleefd. Dat maakte me mega onzeker, verdrietig ook. Maar toch: ik had mijn opleiding aan de universiteit afgerond. Maatschappelijk gezien was ik iemand. Ik werkte als freelancer en in loondienst, en deed het goed, kreeg positieve feedback. Maar zelf geloofde ik er geen bal van, dat ik iets kon. Ik was bang om door de mand te vallen. Ooit zou iemand mijn geheim ‘ontmantelen’ en ontdekken dat ik eigenlijk helemaal niets kon.
Imposter syndroom
Dit wordt ook wel het imposter syndroom genoemd. Het is geen officiële diagnose (daar ben ik niet zo van 😉) maar meer een verzameling van persoonlijkheidstrekken. Mensen die daar last van hebben twijfelen steevast aan hun eigen kwaliteiten, onderschatten hun eigen prestaties en leggen de lat voor zichzelf vaak heel hoog. Hun lage zelfvertrouwen proberen ze vaak door perfectionisme te compenseren. Als ze moeten presteren, worden ze bang. Waardoor ze nog harder gaan werken of hun best gaan doen. En als het dan (weer) gelukt is en ze complimentjes krijgen, zijn ze opgelucht dat ze (weer) niet door de mand zijn gevallen. Waarmee hun idee weer is bevestigd dat ze eigenlijk een bedrieger zijn.
Anderen gaan juist niet harder hun best doen, maar vluchten weg; ze steken hun kop in het zand. Mochten ze dan door de mand vallen, dan vallen ze ten minste niet zo diep, is het idee.
Angst voor afwijzing
Vaak ligt er een diepe angst ten grondslag aan de angst van het imposter syndroom. Bijvoorbeeld dat je er eigenlijk helemaal niet mag zijn, en dat anderen (dus) niet van je houden. Of de angst om afgewezen te worden.
Als jij jezelf hierin herkent, weet dan dat je niet de enige bent. Veel mensen hebben hier last van. Evengoed is het belangrijk dat je er vanaf komt! Het maakt je leven er niet prettiger op (en ik kan het weten…). Dus: twijfel jij aan je eigen kunnen en je kwaliteiten? Denk jij dat iedereen wel kan wat jij kan? Schrijf jij succes toe aan geluk of toeval en voel je je eigenlijk niets waard? Word je onzeker wanneer er iets van je verwacht wordt omdat je jezelf wijs maakt dat je eigenlijk niet kan?
